๐ การกลืนรังสี R.A.I. - สิ่งที่คนไข้ควรรู้ก่อนตัดสินใจกลืน

===============================================
**ประกาศค่ะ**

กรณีต้องการลง comment กรุณาไปที่หน้าหัวข้อกลืนแร่ "หน้า 2" แทนนะคะ

• 
  

หน้านี้กำลังมีปัญหาอยู่ คือ comments ไม่ขึ้น แถม comments เดิมๆ ก็หายไปไหนไม่รู้ด้วยค่ะ และจนวันนี้ทาง blogger ก็ยังแก้ปัญหาให้ไม่ได้เลย :-( ตามดูที่ link นี้ได้ค่ะ
https://productforums.google.com/forum/?utm_medium=email&utm_source=footer#!msg/blogger/H5jB4j628UA/gliXRyDRBAAJ
ระหว่างนี้ป้าเลยทำหน้ากลืนแร่เป็นหน้า 2 ขึ้นมาให้ก่อน 
ยังไงรบกวนกดไปทางหน้าโน้นกันพลางๆ นะคะ
===============================================


การกลืนรังสี R.A.I. (Radioactive Iodine) ไม่ใช่ว่าจะดีสำหรับทุกคน และแต่ละคนก็มีการตอบสนองที่ต่างกัน บางคนการใช้ RAI คือวิธีสุดท้ายที่จะรักษาได้ แต่บางคน RAI ก็ทำให้อาการแย่ลง โดยเฉพาะที่พบมากคือ ตาโปนและกลายเป็น Hypo

สิ่งสำคัญที่ควรรู้คือ R.A.I แท้จริงมาจากไหน? มีผลดี-ร้ายอย่างไร? ใครบ้างที่ "ต้อง" ใช้วิธีนี้รักษา? และสิ่งที่หมอ 99% ไม่ได้บอกคุณเมื่อแนะนำให้คุณกลืน ...

ที่มา - [http://www.thyroid.about.com/, http://www.ithyroid.com/, www.stopthethyroidmadness.com/rai/, www.gravesdiseasecure.com/RAI.html, www.mediboard.com/forums/index.phps=2b9c671f2fae81cb7995a4f49e3100f2&showtopic=9998]
  

-: begin edit :- แจ้งการเปลี่ยนแปลง website ใน reference ค่ะ ปัจจุบันนี้ mediboard.com เค้าแปลงโฉมใหม่และเปลี่ยนเป็น livingwithgravesdisease.com แทนแล้ว ถ้าคลิกที่ link ด้านบน เค้าก็จะวิ่งไปที่ site ใหม่ให้โดยอัตโนมัตินะคะ ถ้าไม่ไปก็ไม่ต้องง้ออ่ะ กดไปเองเลยคุณหลาน ฮ่าๆ www.livingwithgravesdisease.com นะจ๊ะ ..ไปล่ะ ..มาบอกแค่นี้แหละ เผื่อเกิดมีการหา reference ไม่เจอ ป้ากลัวโดนหาว่ามั่วนิ่มอ่ะดิ -: end edit :-

๐ รู้จักกับ RAI (Radioiodine Ablation)
รังสีไอโอดีน (radioiodine) เป็นไอโซโทปหนึ่งของไอโอดีน และได้มาจากการแตกตัวของอะตอมนิวเคลียร์ เริ่มมีการนำมาใช้รักษาต่อมไทรอยด์เป็นพิษในช่วงกลางทศวรรษที่ 19 ในอเมริกา ด้วยการให้ผู้ป่วยกลืนเข้าสู่ร่างกาย ปัจจุบันมีทั้งชนิดเม็ดและชนิดน้ำผสมในน้ำ เรียกว่า Isotope I-131

๐ ผลดีก็มี
ผู้ป่วยที่มีอาการทาง Hyper และ/หรือ Hypo มากเข้าขั้นทรมานและเป็นอุปสรรคต่อการดำรงชีวิต โดยที่ยาก็ช่วยได้ไม่เพียงพออีกต่อไป มักจะเลือกใช้วิธีกลืน I-131 เป็นหนทางสุดท้ายในการบำบัดรักษา บางคนยอมรับว่า เมื่อกลืนไปแล้วเพื่อทำลายต่อมไทรอยด์อย่างถาวรนั้น ถึงจะต้องมาคอยเจาะเลือดเป็นระยะๆ และกินฮอร์โมนทดแทน (Thyroid replacement hormones) ไปตลอดชีวิต ก็ยังดีกว่าต้องทนกับอาการรุมเร้าของไทรอยด์เป็นพิษต่อไป

อีกเคสหนึ่งที่ RAI ให้ผลดีคือ การรักษาชีวิตของผู้ป่วยมะเร็ง

๐ ผลร้ายก็มาก
แม้จะเป็นหนทางบำบัดที่เร็วและถูก ..แต่..มันไม่ได้ส่งผลดีกับทุกคน มีผลงานวิจัยพิสูจน์แล้วว่า สามารถทำให้ผู้ป่วยเป็น Hypothyroidism ได้เมื่อกลืนไปแล้ว อีกทั้งยังทำให้บางคนเป็น Thyroid storm ด้วย นอกจากนั้น งานศึกษาของ Co-operative Thyrotoxicosis Therapy Follow-up Study ยังมีรายงานด้วยว่า อัตราการเสียชีวิตของผู้กลืนรังสีที่สุดท้ายกลับเป็นมะเร็งไทรอยด์นั้น มีตัวเลขที่สูงขึ้น ทั้งที่เซลล์ไทรอยด์ที่โดนรังสีทำลายไปแล้วไม่ควรแตกตัวได้อีก

ยัง.. ผลร้ายของ RAI ยังไม่หมดเพียงเท่านั้น แต่ที่พบกันมากและบ่อยที่สุด คือ มันทำให้ผู้ที่มีอาการ Graves Disease แย่ลง ทำให้ตาโปน หรือที่โปนอยู่แล้วยิ่งโปนขึ้นไปอีก วิธีหนึ่งที่ป้องกันไม่ให้มีผลกระทบกับอาการทางตา คือให้ผู้ป่วยกินยาเพรดนิโซน (Prednisone) ควบคู่ไปกับการใช้รังสีบำบัด โดยให้กินก่อนกลืนและต่อด้วยหลังกลืนอีก 3 เดือน อย่างไรก็ตาม เป็นที่รับรู้กันว่า แม้จะรอดจากเรื่องตา แต่ผู้ป่วยก็ต้องรับมือกับอาการข้างเคียงของสเตียรอยด์อยู่ดี ทั้งนี้ทั้งนั้น การกลับมาตาโปนอีกก็ยังมีความเป็นไปได้สูง

๐ ปริมาณรังสีสำหรับกลืน
ถึง RAI จะถูกใช้มากว่า 60 ปีแล้ว แต่ทุกวันนี้กฎเกณฑ์ในการกำหนดปริมาณยาที่ "เหมาะสม" สำหรับ RAI ก็ยังเป็นที่ถกเถียงกันไม่รู้จบ แต่ที่แน่ๆและพิสูจน์แล้วคือ ในยุโรปมีการทำการศึกษาออกมาไว้ว่า ไม่ควรให้ผู้ป่วยรับรังสีเกิน 7,000 rad (70 Gy) เพราะมากกว่านั้นจะทำให้ผู้ป่วยเกิดอาการ Hypo ตามมา ถ้ายิ่งกลืนมาก อาการทาง Hypo ก็จะยิ่งมากตามไปด้วย การทำงานของไทรอยด์จะค่อยๆ หยุดไปหลังกลืน และตายสนิทภายในไม่กี่อาทิตย์/เดือนจากนั้น

สำหรับผู้ป่วยนอก ขนาดรังสี I-131 ที่ให้กลืนโดยทั่วไปจะให้ต่ำกว่า 30 millicuries หลังเข้าสู่ร่างกาย รังสีจะถูกขับออกไปจากตัวเราในปริมาณค่อนข้างมากในสองสามวันแรก จากนั้นอีกประมาณ 8 วันก็จะค่อยๆ หมดไปครึ่งหนึ่งของที่กลืน และอีก 8 วันก็จะออกไปอีกครึ่งหนึ่ง (เช่น เรากลืนไป 10 millicuries อีก 8 วันต่อมารังสีในตัวคงเหลือ 5 mCi และถัดไปอีก 8 วันก็จะเหลือ 2.5 mCi ฯลฯ) โดยทั่วๆ ไป ภายใน 2 เดือนร่างกายจึงจะสามารถขับรังสีออกไปได้หมด

อย่างไรก็ตามนักเคมีกายภาพ ดร. จอห์น เพสเซอร์ ที่เมืองอัลเลนทาวน์ รัฐเพนซิลเวเนีย เน้นย้ำว่า ผลข้างเคียงจาก I-131 รวมถึงระยะเวลาที่ใช้ในการขับออกมากับปัสสาวะนั้น ขึ้นอยู่กับปริมาณรังสีที่กลืนด้วย ดังนั้นสำหรับบางคนจึงไม่ใช่แค่ 2 เดือน แต่อาจมากกว่านั้น

๐ ข้อควรปฏิบัติหลังกลืนรังสี
เนื่องจากปัสสาวะจะมีรังสีแฝงออกมาด้วยในปริมาณมากในระหว่าง 2-3 วันหลังกลืน I-131 ผู้กลืนจึงควรปฏิบัติตามข้อแนะนำโดยเคร่งครัดเป็นเวลาอย่างน้อย 3 วัน อย่างมากสุด 5 วัน ดังต่อไปนี้ :-
- ชักโครกซ้ำ 2 ครั้งหลังเสร็จกิจทุกครั้ง
- อยู่ห่างจากบุคคลอื่นและสัตว์เลี้ยงอย่างน้อย 2-3 ฟุต ข้อนี้รวมไปถึงการห้ามอุ้ม-กอดเด็ก, การนอน (ควรแยกมานอนคนเดียวในระยะเวลาที่กำหนด .. ใครกลัวผีก็แย่หน่อยเน๊อะ อิ อิ)
- เปลี่ยนมาใช้ช้อนส้อม-ภาชนะชนิดใช้แล้วทิ้ง รวมไปถึงการใช้ช้อนกลาง หรือจะให้ดีแยกวงกินข้าวในช่วงนี้ไปก่อน
- ซักเสื้อผ้าและเครื่องนอนแยกจากของผู้อื่น

ผู้ป่วยที่กลืนรังสีควรได้รับการตรวจเลือดดูค่า FT4 ทุกเดือนไปจนกว่าระดับฮอร์โมนไทรอยด์จะเข้าสู่เกณฑ์ปกติ จากนั้นหมอจะให้ยาฮอร์โมน (Thyroid replacement hormones) และนัดตรวจค่า FT4 อีกครั้งในเดือนต่อไป การให้ยาและเจาะเลือดนี้จะต้องทำไปจนกว่า FT4 จะคงที่
 *[การดู FT4 สำคัญมากหลังกลืน RAI I-131 เพราะ TSH จะถูกกดลงต่ำอยู่นานราว 18 เดือนแม้ว่าผู้ป่วย Hyper จะมีอาการดีขึ้นแล้ว แถมค่า TSI antibodies ที่สูงขึ้นเพราะ RAI ก็จะทำให้ TSH ต่ำด้วย หมอจึงควรดู FT4 ประกอบไปด้วย]*


๐ สิ่งที่หมออาจไม่ได้บอกคุณ
- รังสี I-131 ทำให้ตั้งครรภ์ยากในอนาคต และเสี่ยงต่อการแท้งง่าย
- การกลืนรังสีไม่มีคำว่า "ย้อนกลับ" สำหรับต่อมไทรอยด์ของคุณ เพราะมันจะถูกทำลายสูญสลายไปเลย
- การเป็นไฮโปไทรอยด์ที่จากการกลืนรังสี (Radiation-induced Hypothyroidism) เพื่อรักษาอาการไฮเปอร์ไทรอยด์นั้น ควบคุมรักษายากกว่าอาการไฮโปฯ ที่เกิดขึ้นปกติมาก และทำให้ผู้ป่วยมีอาการซึมเศร้าและกระวนกระวายใจถึงขนาดที่บางรายต้องพึ่งจิตแพทย์
- รังสีส่งผลกับอาการตาโปน นั่นคือ อาการจะแย่ลง คือโปนกว่าเดิม และที่ยังไม่โปนก็จะโปนออกมา
- เมื่อกลืนรังสีแล้ว ก็จะไม่มีไทรอยด์ผลิตฮอร์โมนที่จำเป็นต่อร่างกายอีกต่อไป ดังนั้น คุณจะต้องอยู่ในความดูแลของหมอเพื่อรับการเจาะเลือดตรวจคุมอาการไปตลอดชีวิต และอาจต้องกินยาฮอร์โมนเพื่อคุมอาการ Hypothyroidism ไปตลอดชีวิตเช่นกัน
- มีผลการศึกษาระบุแล้วว่า กรณีที่กลืนรังสีเพราะเป็น Hyperฯ ไม่ใช่เพราะเพื่อรักษามะเร็งไทรอยด์ สุดท้ายผู้ป่วยกลับมีโอกาสเป็นมะเร็งได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งมะเร็งไทรอยด์และมะเร็งลำใส้เล็ก
- ผู้ป่วยมีโอกาสที่จะน้ำหนักตัวเพิ่มมากขึ้นหลังกลืนรังสี โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเกิดอาการ Hypoฯ ที่มาจาก I-131
- ในระหว่างการเดินทางของรังสี I-131 ไปสู่ต่อมไทรอยด์ มันจะส่งผลกระทบกับทางเดินต่อมน้ำตาและน้ำลายในภายหน้า
- ขณะกลืนรังสีควรดื่มน้ำมากๆ เพื่อลดความเสี่ยงในการเกิดมะเร็งกระเพาะปัสสาวะในอนาคต

 ๐ บันทึกอาการข้างเคียงที่ผู้ป่วยประสบมาแล้วจริงหลังกลืน
* ในขณะที่ผู้ป่วยหลายๆ รายไม่มีอาการข้างเคียงใดๆ หลังกลืนรังสี หรือเป็นเพียงไม่กี่อาการที่ไม่รุนแรงนัก สิ่งสำคัญที่ควรคำนึงถึงคือ มีผู้ป่วยมากมายที่มีประสบการณ์อันทุกข์ทรมานจากผลข้างเคียงเหล่านี้ เช่นกัน *

1. ผิวหนังลอกเหมือนหลังอาบแดด บางรายรูจมูกลอกด้วย
2. กินอาหารไม่รู้รสประมาณ 1 เดือน รายงานสูงสุดมีถึง 3 เดือน และบางรายที่โดนกลืนปริมาณมากและกลืนมากกว่า 1 รอบนั้นถึงกับสูญเสียการรู้รสไปเลย
3. ต่อมน้ำลายบวม ทำให้ปวดอยู่อย่างน้อย 1 เดือน บางรายไม่เกิดอาการนี้จนเป็นปีๆ ให้หลังก็มี และบางรายต่อมน้ำลายเสื่อมถาวรไปเลย
4. ระบบการย่อยอาหารผิดปกติอยู่อีกพักใหญ่หลังกลืน บางคนท้องผูก บางรายท้องเสีย ต่างกันไป
5. เกิดอาการแพ้อาหาร รวมไปถึงการกินโปรตีนข้าว (gluten) ไม่ได้อีกเลย
6. ขาดสารไอโอดีนอย่างแรง เกิดจากการบริโภคอาหารไอโอดีนต่ำก่อนที่จะกลืนรังสี
7. อ่อนเปลี้ยเพลียแรง ซึมเศร้า นอนไม่ปกติ ตื่นยากไม่อยากลุก ฯลฯ อันเป็นผลมาจากต่อม adrenal glands เฉื่อยเหนื่อยไร้พลังทำให้ผลิตฮอร์โมนไม่เพียงพอ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง cortisol
8. ระบบภูมิคุ้มกันคุณภาพถดถอยลง
9. แสบลิ้น ลิ้นเป็นตุ่มร้อนใน
10. ตาโปน
11. จาก Hyperthyroidism กลายเป็น Hypothyroidism
12. ผมร่วง

จากประสบการณ์ส่วนตัวของป้าในเรื่องนี้ ต้องบอกว่า นับว่าโชคดีเหลือหลายที่คุณหมอของป้าใส่ใจและทราบดีถึงผลจาก RAI ที่จะกระทบเรื่องตาโปน ป้าก็เลยได้รอดตัวไปค่ะ

แต่ที่น่าเศร้าคือ ป้าได้เจอหลายคนที่ต้องกลืนไปแล้ว และประสบอาการข้างเคียงกันไป โดยไม่เคยได้มีโอกาสรับรู้ข้อมูลที่ป้ารวบรวมแปลมาด้านบนเหล่านี้มาก่อน

ขออวยพรให้เพื่อนพ้องน้องพี่ที่กำลังต้องเลือกระหว่าง "กลืน" หรือ "ไม่กลืน" รังสี ได้ตัดสินใจอย่างถูกต้องเหมาะสมกับอาการของตนเองที่สุดนะคะ
~ ป้าไฮเปอร์ ~